LE ESCLAMAZIONI E LE ESPRESSIONI COLORITE UTILIZZATE
 IN OCCASIONE DI UNA DIPARTITA

vedi anche IL LUTTO  i segni. le usanze


T'arrivordi i specchi cummigghiati 'n casa do mortu, u cònsulu, e, ppi luttu u nastru niuru 'nta porta, 'nto carrettu e 'nta maschirina d'a machina. Fino al secolo scorso le mortalità venivano annunciate con tocchi di campana ( in numero dispari se donna , di numero pari se maschio ) di S.M.Maddalena o di S.Antonio,a seconda dell'appartenenza. Il corteo funebre era accompagnato con i rispettivi " cataletti " ( vuoti, naturalmente ! ) ?   (Nello Benintende)


Accapà 'i manciari pani
A chissa fu bomma!
afanculu a ccu muori ( a chi è morto)
afanculo a ccu arresta
( chi sta per morire)
erano 2 frasi tipiche
(mi dissero) di un buccherese quando accompagnava i funerali. La prima era riferita alle persone che erano morte, la seconda, quando stava per morire lui, rivolta a tutti

a dduocu cu sa quantu ci ni su appizzati
Allampaiu commu u ntisi diri!
Allura allura s'avia curcatu!
A' 'ntisu a campaniàta? Cu morsi? - Tanu - Tanu cui? - Chiddu ca stacìa a farca. - Nun l'haiu prisenti - U sòggiru di Pippina. - Pippina cui? - A Pippina, a mugghièri di...morti subbitània... commu si chiamma s'a maritu? L'hàiu ampizza a lincua! - E bbonu va, ama capùtu!
A menu mali ca ci mittistuvu u maccaturi...
A mia mu rissunu antura, nunn'avia 'ntisu a campaniaria
Appa essiri 'ncorpu 'i sonnu, mancu si n'addunà do camiu
 A puntina nun 'a lasciava mai!
A sira primma stesumu ansemmili mhaaa
A ura sa' mugghieri a vuògghia di fari branzelletti !
Abbersici u mussu....
Accapputa'
Allampà
All'impruvisa autà u coddu. Mancu si n'addunà
Amaru cu morsi!
Amaru a cu muori
A menu mali ca ci mittistuvu u maccaturi...
a'morti subbitania
ancura ti pari quanta' cavia pigghiatu a pinsioni, mischinu nun sa potti mancu spenniri.
Arrivá  ...chiamate u parrinu
astanotti a piula cantà
Avìa na chidda e' tempu ca nun mi parìa giustu 'nta facci !
bonarmitta dà unnè misu!
 Bonu cu tutti
ca ci finì co cappottu i lignu!
Ca morti nun ci pò nuddu
Casa e criesa, a virità!
Commu morsi? - Carì e si ruppi u fèmuri. - No, si ruppi u fèmuri e carì. - -Nto càriri sbattì u cristamignu e si n'annà
Ma comu morsi? Mahh... chiusi l'uocchi e morsi

Ccià scrivisti a carta?
Chiamamnu o dutturi e dissi ca nunnera nenti...!
Chi c'e' macari a banna?
Acertu n'ci sona sanniputi.

Chi c'è miricina c'abbasta... quannu s'arriva s'arriva!
chi fotografia laria ca ci misunu!
Chiù subbitania d'accussì: mancu u tempu i mittirisi i cuasetti!
ci lassa u strazzu
Ci turnà u culuri.
Cia bbucca u cddu
cià utà u coddu comu e jaddini co morbu...
Comu morsi? - Co' bburièddu avutatu.
Cu l'avia diri?!
Cu Lavia ddiri ca facia a fini do surci
cu sa unni u urricanu?
Dduocu nunn'anu mancu i sordi pi farisi a succissioni.
di chi ca era a ritta di chi s'arrumazzà nterra.......mortu fitenti!
Doppu ssa caruta si n'annà crai crai
E chi era sinsitivu?
E chi fu? Na fatta 'i cruci!
E chi simmu fatti i cartavilina?
 E cumpuru era cuntentu ca ci aviunu truvau a miricina giusta
e quannu su portunu?
era accussi tinta ca mancu i diavuli a vosunu"
era accussi tinta ca sa purtanu i diauli!!!
E pinsari ca s'avia accattuttu a chiantimmi
Era finu o trissetti!
Era ranni assai, ma u giurizziu ci caminava ancura
E ura quannu su portunu?
fimminaru finu all'urtimu minutu
Fu llampu e stampu!
I ciuri parò l'hata luvari 'i ccà
Iddu ca era ammalamenti. Ma appena visti o dutturi, spalancà l'uòcchi e morsi c'a ucca aperta.
Iu' lavia dittu ca nun cia' iurnava
Iu nun trasu...nunnu vuogghiu taliari....
 L'atu sintutu chi bella prièrica ca cci fì u parrinu?
ma accussì si muori?....mah.........
ma chi carì do sceccu?
ma chi cci pigghià 'ncorpu?
Ma chi ccì pigghià?
ma chi morsi n'casa o era o spizziu?
Ma com'è possìbbili ca morsi? Iù non n'a 'ntisu sunari campaniati!
ma commu...? u visti a simana passata e era bbonu!
Ma commu fu?
ma commu successi?
Ma commu? Era accussì salutivu ca parìa Sanzuni! E s'accapà accussì, 'nti nnenti?
Ma comu, aieri u visti 'e canali !
Ma cu avia a 'ddiri
ma cu cia' barava na pulacca o na rumena?
a rumena, ci futti macari i linzuoli

ma fu na morti subbitania?
ma quant'avia?
era do 30!
allura carusu iera ancura

ma quantu ha sofferto , .........mah.......ti pari, bonu fi u signuri ca su ricampa'.
macari ca ma vissuru dittu nun c'avissi crirutu......
macari di mortu è beddu di viriri.........
Ma com'è possìbbili ca morsi? Iù non n'a 'ntisu sunari campaniati!
mancu pari ca morsi
mancu u tempu d'arrifriddari u liettu ci fù ca l'appumu arrizzittari beddu tisu e loncu.......
Mancu u tempu 'i chiamari u dutturi...
Mia Mamma sempre diceva " Signuri 4 iorni !! "
Minchia, bistimmiava comu 'n turcu, e ura ci mìsunu a cruna 'nte manu!
 Miegghiu sardallu subbutu, cu tutti ssi miricini ca si piagghiava...
 Mio papà : " morsi u criaturu.......
Io : quant'anni avia papà?
Mio papà: pariggi erumu....

Mi parsi arrubbau
Mischinu morsi, ura mangia terra
Mischinu! Quant'anni avìa? - Novantatrì - Bii! Ancura putìa stari !!
morsi nto sonnu!
Mortu cent'anni
mortu e bonu
na vita a manciari pani e cipudda e ura i sanniputi sammuccunu tutti cosi
Na vota a mugghieri stacia cucennu a carni e, mancu u temppu 'i stutari a tannura morsi sa mariu.
Mischina ittà i vuci e arrancanu 'ntoccu i genti c'aiutanu a viestiri u mortu.
A carni arristà nta pignata e a iatta accumincià a ciauriari a pignata e a mugghieri ogni tantu, pì cacciari a iatta, ripitia: "Chissi, chissi sunu li ma peni", pì cacciari a iatta e pì chianciri o maritu.

Nciu truzzuariu c'era, ma u giustu
Na vota si murìa pi occhi cauci 'i mulu, ura i machini sunu ogni 'm parmu
Nenti antisi...
Nunn'appi abbentu
Nun ci a fì.
Nun ci potti riparu pì nenti
Nun vosi siri fastidiusu mancu nta malatia
oggi n'figura dumani n'sipultura!
nu'nna raggiunava , ma sordi nun si ni facia futtiri
Pare ca dorme
Parìa 'n' iavulu!
Pari ca parra
pigghià a mala vutata
Pì purtarisillu c'aspettunu i figghi ca vienunu da Svizzira?
Quando mia mamma prenotò due posti nel nuovo cimitero per i miei zii giovanni e Franca, chiese a mia zia quale posto volevano dato che c'erano molti posti disponibli, Lei rispose, per me quello piu in alto perche altrimenti "mi viene d'accupari"
Pulituna appuoi
Quant'anni avìa? - E'rumu arisi. E ci tuccà a iddu; a morti si ni passa piacìri...!!!
Quannu unu muria sa'rrapia u barcuni e si ittavunu i vuci ca si sintivunu di tuttu u paisi (Gaetana Giucastro)

Quannu u sappi ciuncaiu!
Quanti voti facia cala e chiana do Chianu Canali!
S'accapà
S'a futtì.
sanu arricriatu a futtirisi accumpagnamentu, ura si ponu astuiari u mussu.
s'arrizzittà iddu e cu ci cummattia macari......
Sempri a na banna simmu, quannu arriva u mumentu, nun c'è chiù nenti 'i fari!
Sempri ca facci risa era
Sempri spirtuna!
Si n'annà a chaccaritta
Si n'annà a muta a muta.
Si n'annà di sonnu a sonnu
Si n'annà lienu lienu
Si n'annà nti na fatta 'i cruci! E chi simmu?
Signuri mannatila curta e nnetta!
simmu di passaggiu ni sta vita
Simmu nenti !
Squagghià
Sta morti fu curta e netta!
stanotti di sicuru ca mu sonnu.....
Stesi piniatu tant'anni mischinu, ura s'arrifrisca
Stira' i pieri
Talia pare ca rire
Tu ci fai a nuttata?
ammia mi pari bruttu......ammenu finu e 3 ci staiu appuoi virimmu, tu chi vuoi fari?
Nenti iu mi ni vaiu appuoi dumani ci vaiu o funerali.
ma ci scinni a chiesa cu mia o metti a machina darrieri o marmararu pi darici a manu?
...

Tutti dda amma 'nnari!
Tuttu purìa cririri...
U funirali cu ci u fa? A Birritta o Ciccarieddu?
Pì parintiela ass'ha essiri da Birritta, p'amicizzia cu Ciccarieddu

Unni 'u urricanu?
U 'mbraculu è campari!
U vuliunu beni tutti !! A Matrici era china china !!!
unni u misunu? cassutti , appena trasi a destra , dassupra nunnu vosi u purtusu picchi dicia ca era manchignu
Ura pari bonu, accussì com'è stinnichiatu, ma era farsu comu a prùvuli.
Visti i carti appizzati, chi ni sapia?
vivu nun ti potti viriri ....mortu ti viegnu a salutari....

Un relativo episodio divertente avvenuto ai canali durante un corteo funebre. Un signore, soprannominato " l'africano " per aver prestato servizio militare in africa, a suo dire quale attendente del generale Baratieri, informatosi sul nome del defunto, risultato suo caro amico, volendo fare un elogio funebre, fece sostare il corteo e su un muro, non piú esistente di fronte ai Ciurcina, dilungandosi, ebbe a dire con una specie di italiano da poco appreso : " mi rallegra u fatto ca tutto il paisi onora la "salma".Un portatore del pesante cataletto stanco, gridó : " Macari ca é chinnici tummuli nenti cci fa, basta ca ni spurigghimmu " !!!(Nello Benintende)

LE ESPRESSIONI COLORITE IN OCCASIONE DI UNA DIPARTITA
é una selezione di espressioni tipiche in gran parte pubblicate su Facebook
 dai generosi buccheresi che lo stanno incrementato minutamente e che  permette di identificare un periodo, un luogo, una persona, un modo di dire e comunque l'anima  tipicamente e univocamente buccherese

 

© Buccheri Antica